Groeperen is een van de fundamentele aspecten van het denken. Hoewel groeperen geen vorm van redeneren is, is het voor een goede redenering van zeer groot belang dat de kunst van het groeperen goed wordt beheerst, aangezien bij samengestelde redeneringen de diverse redenen in groepen worden ingedeeld.

De definitie van een groep is heel eenvoudig en alledaags: 

Een groep is een verzameling dingen1 die op een of andere manier bij elkaar horen. 

Groeperen is niet meer dan het maken of aanduiden van groepen. Dit komt neer op: 

• identificeren van een geschikt groeperingprincipe (zie hieronder), 
• identificeren van de dingen die tot de aldus gedefinieerde groep behoren, en 
• weergeven van de delen op een heldere en ordelijke manier. 

Groeperingprincipe 

Een groeperingprincipe is een expliciete uitspraak over de essentie van een groep; het geeft de manier aan waarop, of reden waarom, de leden bij elkaar horen. Het is belangrijk om het groeperingprincipe zo duidelijk en nauwkeurig mogelijk te verwoorden. Vaak zijn groepen slecht gevormd omdat het groeperingprincipe niet duidelijk is. 

Coherente groepen 

‘Coherent’ betekent in dit geval goed doordacht en weergegeven. Een coherente groep is: 

1. Volledig – Geen gaten, er ontbreekt niets; alles wat in de groep thuishoort zit erin.

2. Intern verschillend – Geen overlappingen; alle onderdelen van de groep zijn daadwerkelijk verschillend en los van elkaar.

3. Minimaal – Geen buitenstaanders; er mag niets in de groep zitten dat daar niet echt in thuishoort.

4. Geordend – De leden van de groep moeten in de meest natuurlijke of toepasselijke volgorde in de lijst worden weergegeven. 

Voorbeeld van een coherente groep: 

De landen zijn genoemd in volgorde van BNP (volgens het IMF). 

figuur 2.1

MECE-regel 

Soms wordt de Engelse afkorting MECE gebruikt als aanduiding voor een goed gevormde groep. MECE staat voor ‘Mutually Exclusive, Collectively Exhaustive’, wat in gewoon Nederlands neerkomt op ‘geen overlappingen, geen gaten’. Deze MECE-regel voldoet daarmee echter slechts aan twee van de vier criteria uit de bovenstaande lijst, waaraan een goed gevormde, dat wil zeggen coherente groep moet voldoen. 

Zie ook: Basisbegrip Hiërarchisch groeperen

----

1 In het Engels: items. In het Nederlands gebruiken we daar, afhankelijk van de context, woorden voor als: zaken, leden, onderdelen, items.